Wilgotność jest ważna, gdyż umożliwia prawidłowy przebieg procesu fotosyntezy. W przypadku Anthurium odpowiednia wilgotność w otoczeniu rośliny jest jeszcze ważniejsza niż dla innych roślin, ponieważ Anthurium pobiera tylko ograniczoną ilość wilgoci, co sprawia, że ewaporuje mniejszą ilość wody niż inne rośliny. Jeśli roślina straci zbyt dużo wody jej aparaty szparkowe zamkną się, a w rezultacie fotosynteza zatrzyma się. W takiej sytuacji pobieranie CO2 nie będzie możliwe, a CO2 jest potrzebny do podtrzymania przebiegu fotosyntezy.
Ponadto temperatura rośliny w słoneczne dni regulowana jest głównie poprzez chłodzenie w wyniku ewaporacji. Wyparowywana woda może odprowadzać z rośliny znaczną ilość ciepła i jest wydajnym sposobem chłodzenia. Otwarte aparaty szparkowe pozwalają na odprowadzanie ciepła. Kiedy aparaty szparkowe są zamknięte, temperatura rośliny często szybko nadmiernie wzrasta.
Dlaczego wilgotność jest tak ważna i jak można utrzymać aparaty szparkowe otwarte?
Utrzymywanie aparatów szparkowych otwartych
Aby aparaty szparkowe pozostawały otwarte konieczne jest ograniczenie ewaporacji z rośliny w warunkach większego nasłonecznienia. Utrzymując w szklarni wysoką wilgotność powietrza ogranicza się ewaporację. Dodatkowo temperatura w szklarni może być obniżona jeśli dołączymy sterowanie wilgotnością, dzięki czemu roślina w mniejszym stopniu musi schładzać się przez ewaporację. Wreszcie uprawę można także nawilżać, tak aby ewaporująca woda chłodziła uprawę lub zmniejszała temperaturę w szklarni.
Utrzymywanie aparatów szparkowych otwartych jest ważniejsze niż optymalna ilość światła
Aby fotosynteza mogła przebiegać prawidłowo aparaty szparkowe muszą być otwarte, gdyż wtedy mogą pobierać CO2. Kiedy aparaty szparkowe są otwarte fotosynteza przebiega przy niskich wartościach światła. Jeżeli np. przez dużą ilość światła aparaty szparkowe są zamknięte, fotosynteza nie jest możliwa. Oczywiście utrzymywanie otwartych aparatów szparkowych przy optymalnym poziomie światła pozwala uzyskać maksymalne wyniki fotosyntezy.
Jak sprawdzić czy aparaty szparkowe są otwarte?
Do sprawdzenia czy aparaty szparkowe są otwarte można użyć alkoholu (>80%). Polej alkoholem dolną część liścia, a następnie wetrzyj go w liść; jeżeli aparaty szparkowe są otwarte alkohol wniknie w roślinę. Następnie liść zmieni kolor na ciemnozielony. Im bardziej otwarte są aparaty szparkowe, tym bardziej ciemna będzie ta zieleń. Jeżeli po wtarciu alkoholu w liść nie następuje zmiana jego koloru, to znaczy, że aparaty szparkowe są zamknięte. W ten sposób można sprawdzić jak bardzo otwarte są aparaty szparkowe.
Otwarte aparaty szparkowe : od słabo do dobrze otwartych
Wilgotność w szklarni
Rozmawiając o wilgotności w szklarni możemy wprowadzić rozróżnienie pomiędzy deficytem wilgotności względnej a mikroklimatem.
Deficyt wilgotności względnej można mierzyć przy pomocy mierników. Mikroklimat to wilgotność w otoczeniu roślin od poziomu podłoża aż po górne liście. Odpowiednie pokrycie liści zapewnia poprawę mikroklimatu uprawy. Ponieważ aparaty szparkowe znajdują się głównie na dolnej stronie liścia, odpowiedni mikroklimat pozwala na zredukowanie ewaporacji. Dotyczy to także sytuacji, kiedy wilgotność w szklarni nie jest za wysoka. Oczywiście na mikroklimat wpływa także wilgotność w szklarni.
Gorszy mikroklimat spowodowany zbyt otwartą uprawą
Dlaczego ewaporacja jest niezbędna?
Ewaporacja to najważniejszy sposób odprowadzenia ciepła przez roślinę. Na fotosyntezę rośliny zużywają średnio około 5% pobieranego światła. Około 60% światła, które dociera do rośliny, zamieniane jest w ciepło i powinno zostać wyprowadzone przede wszystkim za pomocą ewaporacji. Podgrzanie wody od 0 do 100⁰C (= 0,418 106J/kg) wymaga mniej energii niż umożliwienie wyewaporowania wody (2,26 106J/kg). Z tego powodu ewaporacja wody z rośliny jest bardzo wydajnym sposobem na odprowadzenie ciepła.
Warunkiem niezbędnym są niemniej jednak otwarte aparaty szparkowe. W innym przypadku roślina będzie miała problem z odprowadzaniem ciepła a gdy temperatura rośliny stanie się zbyt wysoka może dojść do uszkodzeń. Przykładem jest uszkodzenie chlorofilu, czego widocznym skutkiem jest zmiana koloru na żółty. Roślina może zastępować chlorofil, ma to jednak swój koszt w asymilatach. Jeżeli temperatura rośliny dalej wzrasta, niektóre części rośliny mogą ulegać nieodwracalnym uszkodzeniom. Jest to widoczne w postaci poparzonych liści.
Poparzony liść
Unikanie zamykania się aparatów szparkowych
Aby aparaty szparkowe były otwarte ważne jest utrzymywanie odpowiedniej wilgotności podłoża oraz zadbanie by EC nie wzrosło nadmiernie w sytuacji dużego zapotrzebowania na wodę. Ponadto utrzymywanie wyższej wilgotności powietrza, szczególnie przy większym nasłonecznieniu, pozwala na zapobieganie zbyt dużej utracie wilgotności przez roślinę. Jest to możliwe przez utrzymywanie wilgotności w otoczeniu rośliny, a kiedy wilgotność maleje, przez wykorzystanie systemu nawilżania powietrza. Jeżeli jest to potrzebne, aparaty szparkowe można utrzymywać otwarte także poprzez ograniczenie nasłonecznienia i/lub chłodzenie roślin.
Działania mające na celu utrzymanie optymalnego reżimu wilgotności
Utrzymywanie wilgotności w szklarni
Przy odpowiednim pokryciu liśćmi uprawy, zaciąganiu cieniówek i ewentualnie korzystaniu z folii jest możliwe zwiększenie wilgotności w szklarni. Mogą przyczynić się do osiągnięcia tego także ograniczenie wietrzenia od strony nawietrznej i prędkość wiatru. Ważnym zjawiskiem fizycznym jest wyższa wartość energii (entalpia) wilgotnego powietrza niż powietrza suchego. Przy większej wilgotności w szklarni taki sam spadek temperatury można osiągnąć przy mniej otwartych oknach niż przy suchym powietrzu.
Nawilżania powietrza a nawilżanie uprawy
Jeżeli wilgotność w szklarni spada, w celu podwyższenia wilgotności i obniżenia temperatury w szklarni, można skorzystać z systemu nawilżania powietrza. Mówiąc krótko: są dwie możliwości, tzn. nawilżanie powietrza lub nawilżanie uprawy. Nawilżanie uprawy polega na zwilżaniu roślin, a w rezultacie dochodzi do bezpośredniego chłodzenia roślin, gdyż woda na roślinie wyparuje. Przy nawilżaniu powietrza w szklarni są rozpylane krople wody w postaci drobnej mgiełki pod ciśnieniem. Aby taka mgiełka wodna mogła ewaporować pobierana jest energia z otoczenia. Powoduje to spadek temperatury powietrza w szklarni, powietrze staje się bardziej wilgotne.
Istnieją cztery systemy nawilżania:
1) Nawilżanie niskociśnieniowe / kropelkowe uprawy;
2) Nawilżanie niskociśnieniowe / zamgławiające powietrza;
3) Nawilżanie wysokociśnieniowe / zamgławiające powietrza (patrz: Anthurinfo październik 2008);
4) System pad & fan
System pad & fan może być wykorzystywany w krajach, które cechują wysokie temperatury i niska wilgotność powietrza. W tym systemie, a także przy pomocy nawilżania powietrza na zewnątrz, szklarnia jest także chłodzona.
Systemy nawilżania powietrza
Poprawa mikroklimatu
Aby poprawić mikroklimat można utrzymywać dodatkowa wilgotność w uprawie poprzez zapewnienie dobrego pokrycia liściowego. Ponadto mikroklimat może być też ulepszony przez podlewanie. Rurka irygacyjna w najlepszy sposób zwilża górną warstwę podłoża, lepiej niż rura irygacyjna. W szczególności w krajach o cieplejszym klimacie dlatego jest niezbędne zainstalowanie systemu rurek irygacyjnych do poprawy mikroklimatu.
W wyniku zwilżenia górnej warstwy podłoża dochodzi do parowania wody z podłoża, a to poprawia mikroklimat. Częstsze podlewanie mniejszymi porcjami wody powoduje, że mikroklimat wokół rośliny jest bardziej wilgotny w ciągu dnia. Za granicami Holandii rośliny czasem podlewane są także ręcznie.
Rurka irygacyjna
Ograniczanie nasłonecznienia
Jeżeli wilgotność w szklarni po zastosowaniu wszystkich dostępnych sposobów nadal jest zbyt niska, warto zmniejszyć nasłonecznienie. Zmniejszenie nagrzewania się roślin można osiągnąć przede wszystkim poprzez ograniczenie nasłonecznienia. Jest to możliwe poprzez zainstalowanie dodatkowych cieniówek lub przez kredowanie powierzchni szklarni. W dniach z dużym nasłonecznieniem można zaciągnąć dodatkowe cieniówki. W szczególności w środku dnia ilość światła może spaść poniżej poziomu optymalnego. Jeśli to pozwoli utrzymać aparaty szparkowe otwarte, w końcowym rezultacie zysk jest większy.
Podsumowanie
Utrzymywanie otwartych aparatów szparkowych jest niezwykle ważne dla przebiegu fotosyntezy. Przy całkowicie zamkniętych aparatach szparkowych nie dochodzi do fotosyntezy. Kiedy proces fotosyntezy zostaje zatrzymany roślina przestaje rosnąć. Utrzymując wilgotność w szklarni i wokół roślin na odpowiednim poziomie, możliwe jest utrzymywanie otwartych aparatów szparkowych. Umożliwia to pobieranie CO2 i pozwala na regulowanie temperatury roślin poprzez ewaporację.
Istnieje kilka sposobów optymalizacji poziomu wilgotności i mikroklimatu:
– utrzymywanie wilgotności w szklarni: odpowiednie pokrycie liśćmi, zaciąganie cieniówek/folii i ograniczanie wietrzenia od strony nawietrznej;
– zastosowanie nawilżania uprawy lub nawilżania powietrza;
– poprawa mikroklimatu: rurki irygacyjne i podlewanie;
– zmniejszanie nasłonecznienia w celu utrzymania aparatów szparkowych otwartych. Pozwala to na poprawę produkcji i jakości.
Utrzymywanie otwartych aparatów szparkowych jest niezwykle ważne dla przebiegu fotosyntezy. Utrzymując wilgotność w szklarni i wokół roślin na odpowiednim poziomie, możliwe jest utrzymywanie otwartych aparatów szparkowych. Umożliwia to pobieranie CO2 i pozwala na regulowanie temperatury roślin poprzez ewaporację.
Anthurinfo
Pełny tekst Anthurinfo czerwiec 2016 – kliknij tutaj
Niniejszy artykuł został przygotowany we współpracy z Bureau IMAC. Anthura i Bureau IMAC nie ponoszą odpowiedzialności za jakiekolwiek szkody bezpośrednie lub pośrednie, wynikające z zastosowania udzielonych porad dotyczących uprawy.
Opcjonalnie (w zależności od artykułu)
- Hodowca jest zawsze odpowiedzialny za zapoznanie się z etykietą środka ochrony roślin.
- Udostępniane informacje na temat uprawy są dostosowane do uprawy na terenie Holandii.
